سرویس اجتماعی موج برنا- یکی از مشخصه های دولت سیزدهم در زمینه محیط زیست، مشارکتی کردن حفاظت از آن است که در مدت سه سال فعالیت این دولت بسیار هم موفق بوده؛ نشانه بارز آن هم ارتقا سطح مناطق حفاظتی بر بیش از ۷۳۰ هزار هکتار است، در عین حال هیچ خلل و توقفی نیز در روند توسعه های مجاز کشور ایجاد نشده است، حتی رئیس جمهور شهید همواره بر حفاظت مشارکتی اشاره داشت و در آخرین جلسه شورای عالی محیط زیست هم بر جلب مشارکت مردم در حفاظت از محیط زیست تاکید کرده بود.
تجربه نشان داده تا زمانی که مردم در روند حفاظت از محیط زیست ذینفع نباشند نه تنها دخالتی در این مبحث نخواهد داشت بلکه شاید چوب لای چرخ حفاظت هم بگذارند، چون برایشان فرقی نمی کند و حتی ممکن است نبودن حفاظت هم به نفعشان باشد چون راحت تر می توانند درختان را قطع و از آن ذغال تهیه کنند، بدون ترس حیوانات را شکار کنند و یا جنگل ها و مراتع را آتش بزنند و به مزارع کشاورزی خود اضافه کنند، اما اگر نفعی در حفاظت به آنها برسد قطعا کنار محیط زیست قرار خواهند گرفت، این سیاستی است که سازمان حفاظت محیط زیست در دولت سیزدهم در پیش گرفته است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: رویکردی که رئیسی شهید به تبعیت از فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه محیط زیست در پیش گرفته بود، یکی از راه حل های اساسی و علمی دنیا در حوزه محیط زیست بود، تاکید ایشان در چند جلسه شورای عالی محیط زیست به ویژه آخرین جلسه، بر روی مساله جلب مشارکت مردم در حفاظت از محیط زیست بود، همانطور که در اصل پنجاهم قانون اساسی ما عنوان شده و در فرمایشات مقام معظم رهبری این مساله دیده شده و در شعار سال هم گنجانده شده ، مساله مشارکت مردم یک اصل اساسی در مساله حفظ محیط زیست است.
حسن اکبری افزود: باید مساله حفظ محیط زیست همواره به عنوان یک دغدغه مهم در ذهن مردم عادی تا سیاست گذاران و تصمیم سازان وجود داشته باشد، در این حالت است که محیط زیست حفظ می شود در غیر اینصورت تلاش یک دستگاه با تعداد محدودی نیروی اجرایی و کارشناسی، قطعا ما را به هدفمان در حوزه محیط زیست نخواهد رساند، بنابراین ما هم به تبعیت از همین رویکرد از ابتدای دولت روی مساله جلب مشارکت مردم در راستای حفظ محیط زیست متمرکز شدیم و سعی کردیم زیرساخت های قانونی لازم این کار را در قالب دستورالعمل های داخلی و آیین نامه و پیشنهاد لایحه تدارک ببینیم.
وی ادامه داد: بخشی از این کارها انجام شد یعنی هم تصویب لایحه در دولت داشتیم و هم ابلاغ دستورالعمل در سطح ادارات کل صورت گرفت، در حوزه طبیعت گردی و شیوه های جلب مشارکت مردم در حفظ و احیای گونه های در خطر انقراض و مهمتر از همه بازنگری قانون شکار و صید در قالب یک لایحه، با کار کارشناسی سنگین به دولت پیشنهاد شد و فرایندهای اصلی را در دولت گذرانده و به زودی به مجلس خواهد رفت.
وی تاکید کرد: بحث دیگر فرهنگ جلب مشارکت مردم است تا زمانی که در بدنه دولت در لایه های میانی، کارشناسی و مدیران پایه و به تبع آن در سازمان محیط زیست این تفکر که ما مردم را در کنار خود به عنوان همکار در حوزه محیط زیست ببینیم شکل نگیرد در روند حفاظت موفق نخواهیم بود، اگر بتوانیم این فرهنگ را ایجاد کنیم می توانیم مشارکت پایدار داشته باشیم، زمانی که نگاه ما از بالا باشد جلب مشارکت انجام نخواهد شد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: باید مردم را در زمینه حفاظت محیط زیست به رسمیت بشناسیم و منافع آنها را ببینیم، یعنی از حفظ تنوع زیستی باید منافع عاید آنها شود تا نسبت به حفاظت ترغیب شوند که روی این مساله کار مفصلی انجام دادیم.
[رویکرد دولت شهید رئیسی جلب مشارکت مردمی در حفظ محیط‌زیست بود]
وی گفت: در طول زمان یک سری گره هایی در حوزه محیط زیست ایجاد شده بود که باید باز شوند، بخشی از آنها در دولت و در جلسات شورای عالی محیط زیست باز شد، به عنوان مثال روستاهای زیادی در داخل مناطق حفاظت شده قرار دارند که مجبورند بر اساس قانون حفاظت پیش روند از این رو روند توسعه آنها با مشکل مواجه خواهد شد بنابراین باید قطعا مشکل این روستاها را برطرف کنیم در غیر اینصورت دیگر از آن روستایی نمی توانیم انتظار داشته باشیم که از محیط زیست منطقه خود حفاظت کند، این چالش ها در شورای عالی محیط زیست برطرف شد البته برخی موارد هنوز باقی مانده است، مثلا بخشی از مجوزهای پروژه هایی در این مناطق داده شده بود اما چون در مناطق حفاظت شده بودند بر زمین مانده اند که تمام اینها حل شد.
اکبری افزود: در کنار اینها همچنین توجه خوبی به ارتقا سطح مناطق حفاظتی شده است بر این اساس بیش از ۷۳۰ هزار هکتار به مناطق حفاظت شده اضافه شد، در شرایطی که کشور به توسعه نیاز دارد و مساله تولید و اشتغال مطرح است این عدد بسیار خوبی است، این میزان را در ۲ جلسه شورای عالی محیط زیست ارتقا دادیم که نشان از توجه ویژه دولت و رئیس جمهور شهید بر محیط زیست داشت.
وی ادامه داد: در آخرین جلسه شورای عالی محیط زیست برای اولین بار سندی را برای یک گونه خاص مطرح و مصوبه آنرا گرفتیم در حالی که این شورا کلان است و برای اقدامات کلان در آن تصمیم گیری می شود اما موفق شدیم این کار را برای یوزپلنگ انجام دهیم که گونه ای در خطر انقراض است و بر این اساس بالاخره وزارت راه و شهرسازی به مساله ایمن سازی جاده میامی - سبزوار ورود کرد، این نشان می دهد که نگاه دولت واقعا نگاه خاصی بود، همچنین رئیس جمهور شهید در زمینه برخی مسائل مانند طرح طبیعت گردی آشوراده دستورات ویژه ای داده بود و بر روی شکل گیری آن تاکید داشت که این مساله باعث شد به این سمت برویم که دستورالعمل مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی در اجرای برنامه مدیریت مناطق که طبیعت گردی هم بخشی از آن است را تدوین کنیم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: بر این اساس مساله طبیعت گردی که یک موضوع تقریبا بی سر و سامانی به ویژه در مناطق حفاظت شده بود، چهارچوبی برای آن تعریف شد تا بتوانیم در آینده حداقل گردشگری و طبیعت گردی را سامان دهیم این هم به نفع اشتغال، توسعه و اقتصاد است و مهمتر از آن به حفاظت محیط زیست کمک می کند.
وی افزود: نکته دیگری که روی آن تاکید داشتیم احیای زیستگاه های آسیب دیده بود، دهه ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ در دنیا دهه بازسازی اکوسیستم ها است، یعنی باید به سمت احیای مکان های تخریب شده برویم، این روند در حوزه پوشش گیاهی سالها پیش مطرح شده بود که طرح کاشت یک میلیارد درخت که سازمان منابع طبیعی آنرا دنبال می کند به نوعی احیای اکوسیستم ها و پوشش گیاهی است البته اینکه چگونه اجرا شود مهم است و باید از نظر فنی ایرادات آن برطرف شود و اگر بدون کار کارشناسی انجام شود می تواند آسیب زننده باشد.
اکبری تاکید کرد: به نظر می آید مجموع نگاه این دولت از باب توجه به موضوعات کلان محیط زیست طوری بوده که یک ریل گذاری قابل قبول تری برای مدیریت منابع زیستی کشور فراهم شده در عین حال تمام تلاش ما این بود که توقفی در فرایندهای توسعه مجاز کشور ایجاد نکنیم.
